Kış ayları geldiğinde havanın daha ağırlaştığını, nefes almanın zorlaştığını hissedersiniz. Özellikle astım ya da alerjisi olanlar bu dönemlerde öksürük, nefes darlığı, göğüs sıkışması gibi şikâyetlerin arttığını fark eder. Bu durum psikolojik veya öylesine dışa vurulan bir şey değil; kış aylarında hava kirliliği ve yaşam alışkanlıkları astımı gerçekten tetikliyor.
Kışın Artan Hava Kirliliği
Soğuk havalarda ısınma için kullanılan yakıtlar, trafikteki dizel araçlar ve meteorolojik koşullar birleşerek şehirlerin üzerine kirli bir tabaka şeklinde çöker. Uzmanların “inversiyon” dediği bu durum, kirleticilerin havada birikmesine yol açar. Bu kirleticilerin en tehlikelisi PM2.5 denilen ince partiküllerdir.
Bu partiküller öyle küçüktür ki, yalnızca burnunuza değil, akciğerinizin en uç noktalarına kadar ulaşır. Astımı olan bireylerde zaten hassas olan hava yolları bu maddelerle temas ettiğinde daha kolay tahriş olur, şişer ve daralır. Sonuç: daha fazla öksürük, daha fazla nefes darlığı.
Neden Kış Ayları Daha Riskli?
• Soğuk hava bronşları daraltır.
• Evde daha fazla vakit geçirmek, ev tozu, nem ve sigara dumanı gibi iç tetikleyicilerle maruziyeti artırır.
• Yakıt kullanımı (özellikle kömür ve odun) partikül seviyelerini birkaç kat yükseltir.
İstanbul özelinde baktığımızda, kışın PM2.5 değerleri Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği sınırların 3–4 katına çıkabiliyor. Yani astımı olmayan kişiler bile bu havada zorlanırken, astımı olanlar için risk çok daha yüksek.
Günlük Hayatta Neler Yapılabilir?
Bu konuda yapılan araştırmalar ve uzmanlar şunları öneriyor;
• Havanın en kirli olduğu saatlerde (sabah ve akşam) uzun süre dışarıda kalmamak.
• Gerektiğinde FFP2 veya FFP3 tipi maskeler kullanmak (ince partikülleri gerçekten filtreleyebilen maskeler).
• Evde düzenli ve nemli temizlik yapmak; kuru bez yerine mikrofiber bez tercih etmek.
• HEPA filtreli hava temizleyiciler kullanmak: Bu cihazlar havadaki ince partikülleri yakalayarak hem nefes almayı hem de evdeki toz yükünü azaltabiliyor.
• Doktorun önerdiği ilaç düzenine sadık kalmak (astımı olan bireyler için).
Kış aylarında hava kirliliği özellikle astım hastaları için görünmez bir risk oluşturuyor. Farkında olmak ve önlem almak, nefesinizi korumanın en kolay yolu.
Bulunduğunuz semtin anlık hava kirliliği değerini görmek için HavKal.ist adresine göz atabilirsiniz. O günün şartlarına göre önlem almak, yaşam kalitenizi ciddi ölçüde iyileştirir.
Kışın Artan Hava Kirliliği
Soğuk havalarda ısınma için kullanılan yakıtlar, trafikteki dizel araçlar ve meteorolojik koşullar birleşerek şehirlerin üzerine kirli bir tabaka şeklinde çöker. Uzmanların “inversiyon” dediği bu durum, kirleticilerin havada birikmesine yol açar. Bu kirleticilerin en tehlikelisi PM2.5 denilen ince partiküllerdir.
Bu partiküller öyle küçüktür ki, yalnızca burnunuza değil, akciğerinizin en uç noktalarına kadar ulaşır. Astımı olan bireylerde zaten hassas olan hava yolları bu maddelerle temas ettiğinde daha kolay tahriş olur, şişer ve daralır. Sonuç: daha fazla öksürük, daha fazla nefes darlığı.
Neden Kış Ayları Daha Riskli?
• Soğuk hava bronşları daraltır.
• Evde daha fazla vakit geçirmek, ev tozu, nem ve sigara dumanı gibi iç tetikleyicilerle maruziyeti artırır.
• Yakıt kullanımı (özellikle kömür ve odun) partikül seviyelerini birkaç kat yükseltir.
İstanbul özelinde baktığımızda, kışın PM2.5 değerleri Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği sınırların 3–4 katına çıkabiliyor. Yani astımı olmayan kişiler bile bu havada zorlanırken, astımı olanlar için risk çok daha yüksek.
Günlük Hayatta Neler Yapılabilir?
Bu konuda yapılan araştırmalar ve uzmanlar şunları öneriyor;
• Havanın en kirli olduğu saatlerde (sabah ve akşam) uzun süre dışarıda kalmamak.
• Gerektiğinde FFP2 veya FFP3 tipi maskeler kullanmak (ince partikülleri gerçekten filtreleyebilen maskeler).
• Evde düzenli ve nemli temizlik yapmak; kuru bez yerine mikrofiber bez tercih etmek.
• HEPA filtreli hava temizleyiciler kullanmak: Bu cihazlar havadaki ince partikülleri yakalayarak hem nefes almayı hem de evdeki toz yükünü azaltabiliyor.
• Doktorun önerdiği ilaç düzenine sadık kalmak (astımı olan bireyler için).
Kış aylarında hava kirliliği özellikle astım hastaları için görünmez bir risk oluşturuyor. Farkında olmak ve önlem almak, nefesinizi korumanın en kolay yolu.
Bulunduğunuz semtin anlık hava kirliliği değerini görmek için HavKal.ist adresine göz atabilirsiniz. O günün şartlarına göre önlem almak, yaşam kalitenizi ciddi ölçüde iyileştirir.
